Allergie bij de hond

Een voedselovergevoeligheid is een overmatige reactie van het lichaam op bepaalde bestanddelen in het voer. Dit leidt tot huidklachten en/of maag-darmklachten. Voedselovergevoeligheid kan op alle leeftijden voorkomen, maar bij de helft van de patiënten zien we voor het 2e levensjaar al klachten. De meest voorkomende allergenen uit de voeding zijn rund, kip, lam, zuivel, soja, tarwe, mais, ei en varken. Vaak reageren dieren met een voedselallergie op meerdere allergenen. Veel van deze stoffen zitten in de commercieel verkrijgbare voeders. Als een hond veel met een bepaald allergeen in aanraking komt is de kans op het ontwikkelen van een allergie het grootst. Daarnaast spelen ook erfelijke factoren een rol.

De belangrijkste klacht is jeuk. Krabben, bijten en likken verergeren de klachten. De huidproblemen kunnen worden gecompliceerd door (secundaire) infecties, met bacteriën of gisten. Jeuk wordt het meest gezien aan de poten, onder de oksels, de liezen, rond de anus, de romp en de oren, maar kan overal voorkomen. Ook treedt er vaak oorontsteking op. Vaak likken deze honden aan de tenen, bij witte honden kan dit leiden tot bruinverkleuring van de vacht. Vroeger werd er gedacht dat er op basis van de locaties van de jeuk onderscheid gemaakt kan worden tussen voedselovergevoeligheid en atopie, er is echter veel overlap tussen verschillende allergieën. Bij 30% van de honden met een voedselovergevoeligheid worden ook maag-darm klachten gezien.

De diagnose van voedselovergevoeligheid kan maar op één manier gesteld worden: met een eliminatiedieet gedurende 6-8 weken. Dit dieet moet strikt gevolgd worden en er mag gedurende die periode niets bijgegeven worden.

Er zijn verschillende dieeten mogelijk. Het eerste is een dieet op basis van gehydrolyseerde eiwitten. Dit wil zeggen dat de eiwitten in het dieet dusdanig klein geknipt zijn dat het lichaam ze niet meer als allergeen herkent. Een andere mogelijkheid is een zelfkook dieet op basis van een eiwitbron die de hond nog nooit eerder gehad heeft. Bijvoorbeeld hert, geit of struisvogel, in combinatie met een koolhydraatbron, bijvoorbeeld aardappel. Indien een dier ernstige jeuk heeft of er secundaire infecties optreden, moet hiervoor aanvullend behandeld worden tijdens het dieet. Een dier moet wel minimaal 2 weken gestopt zijn met de aanvullende medicatie om een conclusie te kunnen trekken. Bloedonderzoek voor voedselovergevoeligheid is bij honden niet betrouwbaar! Als de diagnose voedselovergevoeligheid gesteld is moet er gezocht worden naar een onderhoudsvoer. Samen met de dierenarts wordt hier naar gezocht. Als er een passend dieet gevonden is, is het belangrijk dat u hieraan niets toevoegt zonder dat u dit eerst met de dierenarts besproken heeft, ook geen tussendoortjes of restjes van tafel!

Een atopie is de meest voorkomende allergie bij honden. In de volksmond wordt dit ook wel hooikoorts genoemd. Bij mensen met hooikoorts treden luchtwegklachten op, bij honden komen vooral huidklachten voor. Het lichaam reageert dan op bepaalde stoffen uit de omgeving, bijvoorbeeld boompollen, grassoorten of mijten.

Atopie heeft een genetische basis. Het wordt vooral gezien bij de West-highland white terrier, Labrador Retriever, Boxer en Duitse herder. Daarnaast spelen ook omgevingsinvloeden een rol. Huidirritatie zal sneller optreden bij vochtig warm weer. Ook bij een atopie kunnen er secundaire infecties optreden met bacteriën of gisten. Deze zijn normaal gezien ook op de huid aanwezig maar als gevolg van een allergie kan het normale evenwicht verstoord raken en kunnen ze gaan overgroeien, waardoor ze bijdragen aan de huidontsteking. Al deze factoren samen bepalen in welke mate de hond last gaat krijgen van de atopie.

De eerste symptomen van een atopie worden vaak gezien tussen de 5 maanden en 5 jaar leeftijd. Het belangrijkste symptoom is jeuk, met name aan de kin, tussenteenhuid en onder de oksels, buik en liezen. Daarnaast worden kaalheid en rode plekken gezien. Bij langdurige huidontsteking raakt de huid verdikt en verkleurd de huid donker (olifantenhuid). Deze symptomen kunnen ook allemaal gezien worden bij een voedselovergevoeligheid, op basis van alleen symptomen kan het onderscheid niet gemaakt worden!

De diagnose atopie is niet met onderzoek te stellen. De diagnose wordt gesteld door alle andere oorzaken uit te sluiten. Daarnaast moeten de leeftijd en de klachten passen bij een atopie. Het is heel belangrijk dat eerst andere oorzaken voor jeuk moeten worden uitgesloten, bijvoorbeeld parasieten, bacteriële infecties of andere allergieën. Vaak moeten hiervoor huidafkrabsels of afdrukpreparaten microscopisch worden onderzocht. Eventueel kan een schimmelkweek ingezet worden. Voedselovergevoeligheid moet worden uitgesloten door middel van een eliminatiedieet.

Pas als al deze andere oorzaken zijn uitgesloten en het klinisch beeld past, kan de diagnose met zekerheid gesteld worden. Er zijn ook bloedonderzoeken voor bepaalde allergenen, echter zijn deze niet betrouwbaar om de diagnose te stellen. Soms adviseren we ze wel, maar dan met name voor bepaalde behandelingen.

Er zijn verschillende manieren om een allergie te behandelen. De dierenarts zal in overleg met u voor de meest geschikte methode voor uw dier kiezen. Belangrijk is om goed te beseffen dat een allergie een levenslang probleem is. Het zal dus ook levenslang behandeld moeten worden. Het doel van de behandeling is klachten minimaliseren. Vaak zien we goede en mindere perioden. Het is belangrijk om in zo’n mindere periode snel aan de bel te trekken. Als er te lang afgewacht wordt kunnen er ernstige huidontstekingen ontstaan.

- Contact met allergenen voorkomen. Het weghouden van stoffen waarvan bekend is dat ze een allergische reactie veroorzaken. Dit is niet altijd mogelijk, bijvoorbeeld in het geval van huisstofmijten. Indien de hond allergisch is voor een bepaalde boomsoort kan het te overwegen zijn om die boom uit de tuin weg te halen.

- Hyposensibilisatie. In het laboratorium wordt een injectievloeistof gemaakt met allergenen waar de hond allergisch voor is. Deze worden dan regelmatig geïnjecteerd. Het doel hiervan is het immuunsysteem minder gevoelig te maken voor deze allergenen. Bij deze therapie wordt bij 75% van de honden binnen 5-6 maanden een verbetering van 50% gezien! Hyposensibilisatie is een levenslange therapie.

- Jeuk remmende medicatie. Hiervoor kunnen diverse middelen ingezet worden, zoals cyclosporinen, apoquel® of cytopoint®. Elk van deze middelen heeft zijn voor- en nadelen. Vaak moeten deze middelen lange tijd of zelfs levenslang gegeven worden.

- Shampoo’s. Er zijn verschillende soorten shampoos, die helpen secundaire bacteriële of gistinfecties te bestrijden, overmatig talg en schilfers verwijderen en bijdragen aan een goede huidbarière.

- Essentiële vetzuren. Essentiële vetzuren, zoals omega 3 en omega 6 vetzuren, dragen bij aan verlichting van de jeuk en verbetering van de huidbarrière. Het moet doorgaans 10-12 weken gegeven worden om het effect te kunnen beoordelen.

Een atopie is nooit volledig te genezen en het doel van de levenslange therapie is zorgen dat het draagbaar is voor zowel dier als eigenaar. Helaas is het niet altijd mogelijk om elk dier volledig klachtenvrij te krijgen. Soms gaat het een hele periode goed en komt er dan toch weer een periode waarbij het minder gaat en de jeuk optreedt. Het is erg belangrijk tijdig aan de bel te trekken, want in het beginstadium van een opflakkering volstaat minimale medicatie. Indien er langer gewacht wordt en de huidveranderingen al ernstig zijn is vaak een langdurige behandeling noodzakelijk. Regelmatige controles zijn daarom aanbevolen